Vài Chuyện trong làng

Những chuyện tôi kể, được nghe được thấy được biết từ những năm 1945 đến 1954, đó là thời gian tôi có đủ trí nhớ và đã sống ở trong làng.

Nhà tôi ít khách, buổi sáng giờ học sinh “Ra Chơi” thường hai Thầy giáo cuốc bộ đến nhà tôi uống chén trà, nói chuyện thời sự Đông Tây, hoặc hai Thầy đọc báo Thần Chung do anh tôi đặt mua năm, báo gửi từ Sàigòn xuống. Đó là khách ban ngày. Ban đêm thì năm khi mười họa mới có người tới chơi, một đêm có Dượng Ba Cẩm và anh Năm Mão tới nhà hình như để hỏi cha tôi về một việc chi đó, rồi ngồi nán lại nói lan sang những chuyện khác.

Dượng Ba – tôi không rõ người gốc gác ở đâu, cưới con gái ông Ba Nhơn, bị bắt rễ nên ở luôn đó - Dượng kể ngày xưa, Dượng là võ sĩ, có đi đấu võ đài, một lần có người cùng Dượng thách đấu “chết bỏ, không bắt thường nhân mạng”, võ sĩ kia quyết hạ Dượng nên vào hiệp nhì đánh một thế quyết liệt vào mặt Dượng, Dượng dùng tay trái che mặt, khi ấy võ sĩ kia để trống hạ bộ, Dượng dùng ta phải đánh một cú vào đó, võ sĩ kia bị cú đánh bể bộng đái chết, Dượng giải nghệ từ đó, việc Dượng kể tôi nhớ lại mấy năm trước, khi phong trào Thanh Niên Tiền Phong vác tầm vong vạt nhọn, đi “Một, Hai” trong vườn dầu của gia đình tôi, Dượng Ba là người dạy võ cho họ. Đúng Dượng là võ sĩ nhiều người biết, nhưng đấu võ chết người chắc ít tai biết.

Cha tôi kể cho Dượng Ba Cẩm và anh Năm Mão nghe về ba chuyện hiếm có trong làng, chuyện thứ nhất là gia đình ông Lâm Văn Nguyện có định cất một ngôi chùa nên có mua một “cấp cột” gỗ quý, để cất chùa to, cấp cột đem về ngâm ở vũng đất của ông, nơi cất chùa là chỗ thanh vắng giữa đồng mông hiu quạnh, ông cũng xây tô sẵn một cái nền đá khá rộng, cao chừng một thước, nhưng do thời cuộc chùa chưa được cất, nền đá trơ trơ, cấp cột nằm yên trong vũng. Lúc ấy anh Năm Mão – là cháu gọi ông Hương sư Nguyện bằng Cậu ruột, hàng năm anh làm ruộng trên miếng đất đó, anh cho biết không nghe ai nói gì về cấp cột kia, ngay cả cậu ruột hay mẹ của anh, nhưng ở chỗ cái vũng ấy nay đã cạn, mùa khô, cày bừa xạ lúa, chỗ nào lúa mọc lên chớ chỗ cái vũng thì không, thậm chí khi có nước, năm nào cũng vậy, nhổ lúa chỗ khác đem cấy vào chỗ cái vũng, lúa cấy cũng không sống, bây giờ anh mới biết có thể vì cấp cột kia để cất chùa.

Chuyện nữa cha tôi kể là mộ của ông Dương Văn Thinh, cha tôi gọi là Anh Hai Thinh, tôi gọi bằng Bác, Bác là con của ông Dương Văn Ấu, ông Chín Ấu với bà Nội tôi là anh em cô cậu ruột.

Bác hai Thinh ấy chết lúc còn trẻ, tôi không rõ bác chết năm nào, để lại một vợ và hai con, một chị gái lớn tuổi hơn tôi tên Hối, còn anh con trai bằng tuổi tôi tên Đương, chị Hối ấy về sau mẹ tôi làm mai gả cho một anh con trai mồ côi, mẹ tôi cảm thương cảnh của anh ấy, từng giúp đỡ thoát khỏi cảnh bị nhà giàu bóc lột, làm lụng quá cực nhọc để chỉ được miếng cơm, manh áo.

Mộ của Bác hai Thinh không có “nấm mồ”, chỉ là mảnh đất nhỏ bằng phẳng, có mấy cây cọc tre và mấy tấm nẹp tre rào chung quanh để cho trâu bò không dậm lên mả, đây là làm theo lời dạy của đức Phật Thầy Tây An. Điều đặc biệt của ngôi mã này là quanh năm trong vòng rào quanh mộ không hề có cỏ mọc, có những cọng cỏ hay rau muống dại bò vào mả, phần nào vượt qua rào tre đều tự nhiên bị héo, chết vì vậy mả Bác hai Thinh quanh năm không hề có cỏ mọc. Hồi nhỏ khi chăn dê, thỉnh thoảng tôi có đi tới ngôi mộ này để xem cho biết chuyện thực hư mà đúng như vậy. Có vài người còn kể chính mắt họ thấy, ban đêm thỉnh thoảng nơi mộ này có một cục lửa to sáng như đèn “măng xông”, từ mộ vọt lên bay là đà năm, mười mới biến mất, chuyện này thực hư tôi chẳng rõ.

Trong phần đất ông Phủ Nguyễn Bá Thanh, khi còn sinh tiền, ông có cất một ngôi miếu bề ngang chừng 8 thước sâu chừng sáu thước, miếu nền đúc, xây tô, lợp ngói âm dương. Cha tôi lại kể một ngôi miếu khác ở sau vườn của một ngôi nhà dưới chợ chừng một cây số ngoài, hồi nhỏ tôi nhớ có một lần, tôi đi một mình ngang qua ngôi miếu ấy, đó là ngôi miếu cũng xây tô, cất cao ráo, nhưng nhỏ mỗi bề chỉ độ 2 thước mà thôi. Cha tôi cho biết đó là ngôi miếu linh thiêng, tôi không nhớ cha tôi nói về sự linh thiêng của ngôi miếu này, phải chăng lúc đó tôi đã ngủ đi vì đêm đã khuya.

Đó là ba nơi mà ông thân tôi cho là ba nơi quý hiếm trong làng.

Miếu kia, tôi không nghe ai nhắc đến, chẳng rõ nay đã ra sao? Đất Bác hai Thinh đã bán cho người khác, nay chỉ còn ngôi mộ nhưng cỏ dại đã mọc tràn lan. Phần đất của ông Hương sư Nguyện nay có cất một ngôi chùa, nhưng không có ai biết để đào cấp cột kia. Mọi chuyện rồi sẽ bị lãng quên, biệt tăm mất tích như cấp cột đã bị vùi chôn, vì nó không có Duyên để góp phần vào việc xây dựng nên ngôi chùa thứ ba ở trong làng, sau ngôi chùa Bình Phước và ngôi Chùa Làng.